Als je een heupprothese krijgt, is dat een ingrijpende gebeurtenis. We hebben hieronder een aantal veelgestelde vragen voor je op een rij gezet.
Tijdens de operatie wordt de oorzaak van je pijn weggenomen. Houd er wel rekening mee dat je heup en de wond na de operatie pijnlijk kunnen zijn. Om deze pijn te verminderen kun je verschillende dingen doen. Je kunt bijvoorbeeld pijnstillers innemen, ijspakkingen gebruiken en beenoefeningen doen.
Eén tot twee weken na de operatie wordt de pijn geleidelijk minder. Drie tot vier maanden na de operatie zal de pijn aanzienlijk minder zijn. Soms voelen patiënten een doffe pijn na lange wandelingen. Dit gevoel kan optreden tot ongeveer twaalf maanden na de operatie. Ook startpijn (pijn bij de eerste stappen na het opstaan) kan nog een tijd aanhouden. Dit pijnlijke gevoel vermindert zonder behandeling. Het betekent niet dat de prothese niet goed functioneert of los zit.
Een trombosebeen kan zich op vele manieren uiten, maar er zijn een aantal belangrijke kenmerken:
Ook kan er sprake zijn van:
Bovenstaande klachten kunnen wijzen op een trombosebeen. Het is echter niet zo dat iedereen met een trombosebeen al deze klachten heeft. Ook gebeurt het regelmatig dat deze symptomen ten onrechte in verband worden gebracht met een trombosebeen of dat een trombosebeen wordt verward met zwelling van het been door de operatie.
Neem altijd contact op met je arts of verpleegkundig consulent als je verschijnselen ervaart die kunnen wijzen op een trombosebeen. Als we een trombosebeen niet behandelen, kan dit leiden tot een longembolie.
Door de operatie kan er vochtophoping ontstaan in je geopereerde been. Het kan weken tot enkele maanden duren voordat deze zwelling helemaal is verdwenen. De zwelling is over het algemeen 's avonds het grootst en neemt af als je de oefeningen goed blijft doen en je het been in rust hoog legt op een stoel of kruk.
Je heup kan tot twaalf maanden na de operatie warm aanvoelen.
Na ontslag uit het ziekenhuis heb je een aantal weken hulp nodig. Hulp bij het huishouden, het doen van boodschappen en eventueel bij je eigen verzorging. Onze ervaring is dat je met behulp van hulpmiddelen vaak zelfstandig je persoonlijke verzorging kunt uitvoeren. In het ziekenhuis kunnen we thuiszorg aanvragen voor hulp bij je verzorging als dat nodig is. Je oefent onder begeleiding van je fysiotherapeut de beweeglijkheid van de heup en je traint je spieren om deze sterker te maken.
Het lopen op krukken wordt onder begeleiding van je fysiotherapeut zo snel mogelijk afgebouwd van het afwisselend (in kruispas) lopen met twee krukken, naar lopen met één kruk en tenslotte lopen zonder krukken. Hierdoor worden je heupspieren beter geactiveerd. Voorwaarde hierbij is dat je in staat bent je geopereerde been goed rechtop te belasten en niet meer mank loopt.
Loop je liever met een rollator, dan is dit natuurlijk ook mogelijk. Zittend werk kun je soms al na enkele weken hervatten. Wanneer je staand werk kunt hervatten, bepaalt je bedrijfsarts in overleg met jou. Meestal kan dit na drie maanden op therapeutische basis.
Na ruim een jaar is het herstel helemaal voltooid. Pas dan kun je bepalen hoe tevreden je bent over het resultaat.
Bekijk filmpjes krukken en oefeningen.
De levensduur van een prothese is bij verstandig gebruik meestal meer dan vijftien jaar. Overgewicht en belastende activiteiten hebben een negatief effect op de levensduur van de prothese. Overleg je wens om te sporten altijd met je verpleegkundig specialist of orthopedisch chirurg.
Ja, de nieuwe heup kop kan uit de kom schieten, dit noemen we een luxatie. Bij de operatie is het gewrichtskapsel opengemaakt en dit kapsel heeft enige tijd nodig om te herstellen voordat het weer stevigheid kan bieden. Hierdoor is er een kans dat de heup uit de kom schiet. De kans dat dit gebeurt is klein en blijft klein als je in de eerste zes weken na de operatie de volgende adviezen goed volgt:
Zorg dat je comfortabel zit en makkelijk op kan staan. Tip: kies voor een stoel waarbij je heuphoek niet minder dan 90 graden wordt. Dit vergemakkelijkt het opstaan uit de stoel in de eerste weken. Denk ook aan de hoogte van je bed of toilet. Mocht je dit willen ophogen, dan kun je een toiletverhoger lenen. Het bed kun je ophogen met klossen of een extra matras.
Aanvullende adviezen achterste benadering (posterolateraal):
Aanvullend advies voorste benadering (anterieur):
De heupprothese kan worden vervangen. Het functionele resultaat bij het vervangen van een heupprothese is minder goed dan bij het plaatsen van de eerste heupprothese. Theoretisch kan een heupprothese meerdere keren worden vervangen. Wel worden de operatierisico’s steeds groter en het resultaat steeds minder.
Ja, door de operatie kan een beenlengteverschil ontstaan. Om er voor te zorgen dat de heupprothese beter past, is een klein verschil in beenverlenging soms nodig. Als het uiteindelijke verschil meer dan twee centimeter is en tot klachten leidt, adviseren we een verhoogde schoenzool om het beenlengteverschil te corrigeren. We raden je aan dit niet te snel te doen, maar pas na overleg met de verpleegkundig specialist of orthopedisch chirurg. Meestal is het beenlengteverschil namelijk maar tijdelijk doordat de heupspieren uit balans zijn. De fysiotherapeut zal je oefeningen aanbieden om dit te corrigeren.
Bij de veiligheidscontroles op luchthavens bestaat de kans dat de prothese het beveiligingssysteem activeert.
De operatie aan je heup is geen belemmering voor het halen van een griepspuit. Wel raden we je aan om de griepspuit niet twee weken vóór of twee weken na de ingreep te halen. Ongeveer 95 procent van de gevaccineerden heeft geen of weinig ongemak van de griepprik. Bij een kleine minderheid is de plek van de prik na de vaccinatie iets dikker en gevoeliger. Een klein deel van de mensen zegt zich de dag van de vaccinatie en de dag erna moe en zwak te voelen. Dit laatste kan komen doordat het lichaam begint met de aanmaak van antilichamen tegen het griepvirus. De ene persoon is hier gevoeliger voor dan de ander. De griepspuit werkt het beste als je een goede weerstand hebt.
Ja, je mag douchen na de operatie. Het is aan te raden om de eerste tijd zittend te douchen, door een stabiele tuinstoel met armleuningen of een douchestoel in de douchebak te plaatsen. Wil je staand douchen, dan raden we een antislipmat in de douchebak aan. Deze voorkomt uitglijden. Heb je een hoge instap naar de douche, dan raden we je aan om aan de muur een beugel te bevestigen, zodat je steun kunt nemen bij het in en uit de douche stappen.
In bad gaan zorgt voor teveel buiging in de heup, waardoor er kans is dat de heup uit de kom schiet als je heupprothese via de achterste benadering is geplaatst. Bij de operatie is het gewrichtskapsel opengemaakt en dit kapsel heeft enige tijd nodig om te herstellen voordat het weer stevigheid kan bieden. Hierdoor is er een kans dat de heup uit de kom schiet. De kans dat dit gebeurt is klein en blijft klein als je je aan een aantal adviezen houdt. Eén van de adviezen is dat je in de eerste zes weken na de operatie niet in bad gaat.
Als je toch van het bad gebruik wilt maken omdat je geen douche hebt, kun je dit doen met behulp van een badplank die dwars over het bad ligt. Zo kun je zittend douchen.
Ben je via de voorste benadering (anterieur) geopereerd dan mag je weer kortdurend baden als de wond volledig droog en gesloten is en de hechtingen volledig zijn opgelost. De wond mag niet verweken.
Ja, je mag op je zij slapen.
Ja, je mag spullen van de grond oprapen.
Houd er wel rekening mee dat je bij het vooroverbuigen je knie niet naar binnen draait als de heup via de achterste benadering (posterolaterale benadering) is geplaatst. Bij deze beweging en bij hurken is er een risico dat de nieuwe heup uit de kom schiet. Bij de operatie is het gewrichtskapsel opengemaakt en dit kapsel heeft enige tijd nodig om te herstellen voordat het weer stevigheid kan bieden. De kans dat de heup uit de kom schiet is klein en blijft klein als je je aan de adviezen houdt. Met behulp van een ‘helping hand’ kun je eenvoudig staand of zittend spullen oprapen van de grond. De ‘helping hand’ is te koop bij een thuiszorgwinkel of huishoudwinkel. Ook kun je spullen van de grond oprapen door het geopereerde been naar achteren te plaatsen en met één hand te steunen op een stoel of tafel.
Ben je via de voorste (anterieure) benadering geopereerd? Dan mag je het geopereerde been niet naar achteren plaatsen in de eerste 6 weken na de ingreep.
Als je een heupprothese hebt kunnen in de jaren na de operatie bacteriën via de bloedbaan bij de prothese komen en zich aan de prothese hechten.
Wij merken dat sommige tandartsen of mondhygiënisten patiënten die een heupprothese hebben daarom uit voorzorg antibiotica geven. Er is echter geen wetenschappelijk bewijs dat dit ook daadwerkelijk ontstekingen voorkomt. Je hoeft dus geen antibiotica te gebruiken bij een behandeling van de tandarts of mondhygiëniste.
Een goede mondgezondheid is wel van belang en het is belangrijk dat je de tandarts bezoekt voor periodieke controles. Wij vragen je dringend om zes weken voor en zes weken na de operatie aan je heup geen bezoek aan je tandarts te brengen. Je gebit moet voor de operatie wel in orde en gezond zijn.
Zorg dat je comfortabel zit en makkelijk op kan staan. Tip: kies voor een stoel waarbij je heuphoek niet minder dan 90 graden wordt. Dit vergemakkelijkt het opstaan uit de stoel in de eerste weken. Denk ook aan de hoogte van je bed of toilet. Mocht je dit willen ophogen, dan kun je een toiletverhoger lenen. Het bed kun je ophogen met klossen of een extra matras.
Door de operatie ontstaat er vaak een bloeduitstorting (een blauwe plek). Soms zie je de plek niet meteen, maar pas na een aantal uren of dagen. Een bloeduitstorting ontstaat doordat het weefsel onder de huid is gaan bloeden. Het onderhuids uitgestroomde bloed is onder de huid zichtbaar. De bloeduitstorting uit zich de eerste dagen in een blauwe/paarse plek, die langzaam zwartachtig verkleurt en vervolgens vervaagt naar rood, groen en geel. Ten slotte verdwijnt de plek. Ook je tenen kunnen verkleuren. Als je op de bloeduitstorting drukt, doet dat waarschijnlijk pijn.
Heb je last van een flinke bloeduitstorting, dan zal de plek voortdurend pijnlijk zijn, ook als je deze niet aanraakt. Er zijn middelen zoals Arnica en Traumeel te koop, die de klachten kunnen verminderen. Breng de zalf aan op de blauwe plek, maar niet op de wond zolang deze niet helemaal dicht is. De middelen zijn verkrijgbaar bij de drogist en apotheek. Je kunt deze middelen ook gebruiken als je last hebt van spierpijn.
Voor het kopen, lenen of huren van (tijdelijke) voorzieningen kun je onder andere terecht bij de thuiszorgwinkels van Medipoint en Vegro. Denk hierbij aan krukken, een toiletverhoger, een douchestoel en bedverhogers.
Voor het zelfstandig aankleden raden we je aan een lange schoenlepel, een kousenaantrekhulp en een ‘helping hand’ te gebruiken. Deze zijn te koop in de thuiszorgwinkels en huishoudwinkels. Hier kun je ook terecht voor elastische veters.
Telefoonnummers aanbieders hulpmiddelen
Info uitgiftepunten Medipoint: 088 - 1020 100
Info uitgiftepunten Vegro: 0800 - 2887766
Wij kunnen na een heupoperatie geen machtiging/verwijzing verstrekken voor hulpmiddelen.
Als de infectie binnen zes weken na de operatie optreedt en direct wordt behandeld met uitgebreid spoelen van de heup(prothese) en het geven van antibiotica na het spoelen, bestaat er een redelijke kans dat de prothese kan worden behouden. Neem bij tekenen van infectie binnen zes weken na de operatie (bijvoorbeeld roodheid bij de wond, een lekkende wond of koorts) altijd contact op met je arts of verpleegkundig consulent. Ontstaat de infectie na een langere tijd, dan is er een kans dat we de prothese uiteindelijk moeten verwijderen. Als de infectie volledig is genezen, kunnen we een nieuwe prothese implanteren. In sommige gevallen is het niet mogelijk om een nieuwe prothese te implanteren, je moet dan zonder heupgewricht leven. Dit heet een Girdlestone situatie.
Zorg ervoor dat de heupprothese bij een infectie (ook bij kaak- of tandinfecties) beschermd wordt door antibiotica. Bacteriën gaan gemakkelijk op kunstmateriaal zitten en zijn moeilijk te bestrijden.
Als je voldoende controle hebt over je geopereerde been en geen krukken meer nodig hebt, kun je na zes weken weer gaan autorijden. Rij je in een automaat en bent je aan je linkerheup geopereerd, dan kun je weer gaan autorijden op het moment dat je hier aan toe bent. Het is niet verstandig om te rijden als je nog pijnmedicatie gebruikt die het rijgedrag kan beïnvloeden. Voor meer informatie hierover kun je terecht bij je verpleegkundig specialist of orthopedisch chirurg en de polisvoorwaarden van je verzekeringsmaatschappij.
Als je voor de operatie ook regelmatig fietste, mag je ongeveer zes weken na de operatie weer gaan fietsen. Het is belangrijk dat je weer voldoende controle over je been hebt. Gebruik in eerste instantie een damesfiets vanwege de lage instap. We raden je aan om van tevoren te oefenen op een hometrainer.
